Urlop wypoczynkowy jest jednym z przywilejów osób zatrudnionych na umowę o pracę. Nie ma znaczenia, w jakim wymiarze – czy jest to cały etat, pół etatu czy część etatu. Prawa te wynikają z kodeksu pracy i każdy pracodawca musi pamiętać, że nieprzestrzeganie przepisów w tym zakresie zagrożone jest karą grzywny.
Zgodnie z kodeksem pracy pracownik osoba podejmująca prace po raz pierwszy, ma prawo do urlopu w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującemu mu po przepracowaniu roku. Także jeżeli chodzi o urlop na pół etatu. Prawo do kolejnych dni urlop pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym. Jeżeli pracownik nie przepracował 10 lat, roczny wymiar urlopu wynosi 20 dni. Daje to miesięcznie 1 i 2/3 dnia urlopu. W kolejnych latach wymiar urlopu wynosi:
20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat.
26 dni – jeżeli pracownik zatrudniony jest co najmniej 10 lat.
Wymiar urlopu pracownika, który pracuje w niepełnym wymiarze czasu pracy (na przykład pół etatu) ustalany jest adekwatnie to wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niewykorzystane dni urlopy wypoczynkowego przechodzą na następny rok i muszą zostać wykorzystane do dnia 30 września następnego roku w pierwszej kolejności.
Do wyliczenia urlopu bierze się również pod uwagę poprzednie okresy zatrudnienia. Nie ważne są przerwy w pracy ani sposób ustania poprzedniego stosunku pracy. Przy wyliczaniu urlopu wypoczynkowego bierze się także okresy nauki wliczane w lata zatrudnienia. Zgodnie z artykułem 155 Kodeksu Pracy w okres pracy wlicza się po ukończeniu:
– zasadniczej szkoły zawodowej – przewidziany program nauczania, jednak nie więcej niż 3 lata,
-średniej szkoły zawodowej – przewidziany program nauczania, jednak nie więcej niż niż 5 lat,
– średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych – 5 lat,
średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,
szkoły policealnej – 6 lat,
szkoły wyższej – 6 lat.
Przy czym należy pamiętać, ze okresy nauki nie sumują się.
Zarówno urlop wypoczynkowy na cały etat, jaki i urlop na pół etatu udzielane są w dni, które dla pracownika są dniami pracującymi, zgodnie z obowiązującym go w danym zakładzie pracy rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, który odpowiada dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu. Idąc za tym, jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy.
Wymiar urlopu wypoczynkowego dla osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy jest liczony nieco inaczej. Pracownik na pełnym etacie pracuje 40 godzin tygodniowo i w zależności od stażu pracy przysługuje mu 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego. Dla osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy urlop wypoczynkowy liczony jest godzinowo. Jeżeli pracownik zatrudniony jest na 1/2 etatu i przysługuje mu 20 dni urlopu, w takim przypadku urlop na pół etatu będzie wynosił 10 dni po 8 godzin, co daje w sumie 8 godzin urlopu wypoczynkowego. Urlop wypoczynkowy powinien obejmować cały dzień osoby pracującej. Udzielenie urlopu na część dnia może mieć jedynie wtedy, gdy część urlopu, która została do wykorzystania jest mniejsza niże pełnym dobowy wymiar czasu pracy w dniu, w którym ma być udzielony urlop. Uzmysłowić i łatwiej zrozumieć, jak naliczany jest urlop w przypadku zatrudnienia na pół etatu może pomóc poniższy przykład:
Jan zatrudniony jest na 1/2 etatu. W swojej firmie pracuje już 12 lat, więc przysługuje mu 26 dni urlopu.Mając na uwadze zamieszczone wyżej informacje, wymiar urlopu Jana będzie wynosił 1/2 * 26 dni = 13 dni urlopu po 8 godzin w roku kalendarzowym. W przypadku, gdyby liczna dni była niepełna, na przykład 13,5, to wtedy wynik ten należy zaokrąglić do 14. Ponieważ urlop rozliczna się w godzinach należy wynik zmienić na godziny. Mając na uwadze, że jeden to dzień 8 godzin, daje to 13 dni * 8 godzin = 104 godziny urlopu.
W przypadku takiego urlopu, urlop na pół etatu, w sytuacji, gdy pracownik będzie chciał go wziąć, będzie obliczany w następujący sposób. Jan pracuje od poniedziałku do piątku po 4 godziny dziennie. Wymiar jego urlopu wynosi 104 godziny. Jeżeli chciałby on wziąć urlop na 3 dni, pracodawca zabierze z jego puli godzin urlopowych po 4 godzinny dziennie za każdy dzień. Wynika z tego, że Janowi zostanie odjęte 4 godziny pracy * 3 dni urlopu, co daje w sumie 12 godzin urlopu. Zatem pracownikowi pozostaną jeszcze do wykorzystania jeszcze 92 dni urlopu wypoczynkowego.
Co w przypadku rozwiązania umowy o pracę osoby zatrudnionej na część etatu, na przykład pół etatu?
Jeżeli rozwiązanie stosunku pracy ustaje w trakcie roku kalendarzowego, pracownikowi, który zatrudniony jest na część etatu, określając ponownie jego uprawnienia urlopowe, stosuję się zasadę proporcjonalności.Aby to zrobić, należy obliczyć wymiar urlopu wypoczynkowego, który wynika z wymiaru etatu pracownika, mając na względzie zasadę, że niepełnym dzień urlopy zaokrągla się w górę do pełnego dnia. Należy określić również proporcjonalnie do okresu zatrudnienia, czyli zaokrąglić niepełny dzień urlopu w górę do pełnego dnia, zaś niepełny miesiąc świadczonej pracy również również zaokrąglić w górę do pełnego dnia.
